Επιστροφές αρχαιοτήτων αξίας σχεδόν 1 εκατομμυρίου δολαρίων από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα.
Σε μια περίοδο που η επιστροφή πολιτιστικών θησαυρών στις χώρες προέλευσής τους αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία, τρεις σημαντικές υποθέσεις επαναπατρισμού αρχαιοτήτων φέρνουν ξανά στο προσκήνιο τη διαρκή προσπάθεια της Ελλάδας για την αποκατάσταση της πολιτιστικής της κληρονομιάς.
Το Μουσείο Glencairn στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ επέστρεψε στην Ελλάδα ένα αττικό μελανόμορφο ληκύθιο, ενώ παράλληλα, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης επιστέφει μια χάλκινη κεφαλή Γρύπα και το Γραφείο Εισαγγελίας της Νέας Υόρκης προχωρά στην επιστροφή 11 αρχαίων ελληνικών αντικειμένων, συνολικής αξίας 1 εκατομμυρίου δολαρίων.
Επαναπατρισμός Αττικού Ληκυθίου από το Μουσείο Glencairn
Στην Πρεσβεία της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον πραγματοποιήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2025, η τελετή επιστροφής ενός αττικού μελανόμορφου ληκυθίου, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη. Το ληκύθιο από την αρχαία Ελλάδα, απεικονίζει σκηνή μάχης της θεάς Αθηνάς με έναν Γίγαντα, ενώ δύο οπλίτες παρακολουθούν τη σκηνή.
Το αγγείο, ύψους 12 εκ., προέρχεται από τον τάφο 14 του νεκροταφείου του Κεραμεικού στην Αθήνα και ανακαλύφθηκε το 1910. Ωστόσο, η διαδρομή του χάθηκε μεταξύ 1936 και 1976, ενώ εντοπίστηκε σε δημοπρασία του Sotheby’s το 1973, προτού φτάσει στο Μουσείο Glencairn μέσω ανώνυμης δωρεάς. Αναγνωρίζοντας την ηθική του ευθύνη, το μουσείο αποφάσισε να επιστρέψει το αντικείμενο χωρίς να έχει προηγηθεί επίσημη διεκδίκηση από τις ελληνικές αρχές.
Η Υπουργός Πολιτισμού εξήρε τη στάση του μουσείου και τόνισε ότι η επιστροφή του ληκυθίου αποτελεί παράδειγμα υπεύθυνης διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς.
12 Αρχαίοι Θησαυροί Επιστρέφουν από τη Νέα Υόρκη
Τη Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2025 η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη θα βρεθεί στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, για την τελετή επαναπατρισμού στην Ελλάδα μιας χάλκινης κεφαλής Γρύπα.
Την επόμενη ημέρα, στις 25 Φεβρουαρίου, θα πραγματοποιηθεί τελετή επαναπατρισμού στο Μανχάταν (Νέα Υόρκη) για 11 αρχαία ελληνικά αντικείμενα. Τα αντικείμενα, αξίας περίπου 1 εκατομμυρίου δολαρίων, ανακτήθηκαν, όπως μεταδίδει ο Εθνικός Κήρυξ της Νέας Υόρκης (The National Herald), από το Γραφείο του Εισαγγελέα της Νέας Υόρκης το οποίο διεξάγει έρευνες για την εύρεση και τον εντοπισμό κλεμμένων και διακινούμενων ελληνικών αρχαιοτήτων και περιλαμβάνουν:
- Ένα μαρμάρινο επιτύμβιο ανάγλυφο του 4ου-3ου αιώνα π.Χ., αθηναϊκής τεχνοτροπίας, αξίας 500.000 δολαρίων
- Ένα μυκηναϊκό αναθηματικό ειδώλιο (1300-1200 π.Χ.) που απεικονίζει γυναίκα σε στάση προσευχής
- Ένα ρωμαϊκό δαχτυλίδι με χαρακτικό του Ποσειδώνα
- Ένα αγαλματίδιο της ελληνιστικής ηρωίδας Αταλάντα
- Έναν αρύβαλλο του 600-500 π.Χ. με σκηνή μάχης
- Έναν διονυσιακό κάνθαρο του 4ου αιώνα π.Χ.
Η επιστροφή των αντικειμένων αυτών έρχεται ως αποτέλεσμα των προσπαθειών των ελληνικών αρχών και της συνεργασίας με τις δικαστικές αρχές των ΗΠΑ, στο πλαίσιο της διεθνούς προσπάθειας καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων.
Οι τρεις αυτές υποθέσεις αναδεικνύουν τη σημασία του επαναπατρισμού των ελληνικών αρχαιοτήτων και τη διεθνή αναγνώριση της ανάγκης προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Παρότι πολλές αρχαιότητες παραμένουν διασκορπισμένες σε συλλογές και μουσεία ανά τον κόσμο, η επιστροφή τους στην Ελλάδα αποτελεί ηθική και ιστορική δικαίωση, συμβάλλοντας στη διατήρηση και ανάδειξη του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.