Οι εξελίξεις στη Συρία προχωρούν τόσο γρήγορα που οι αναφορές γίνονται ξεπερασμένες λίγο αργότερα.
Ποιος ξεκίνησε τον “γεωπολιτικό σεισμό” στη Συρία; Γιατί τώρα; Ποιος θα είναι κερδισμένος; Ποιοι από τους: Συρία, ΗΠΑ, Ρωσία, Τουρκία, Ιράν, Ισραήλ και Λίβανος θα είναι στους νικητές και ποιοι στους ηττημένους;
Οι βασικοί παίκτες και οι ρόλοι τους
Η σύγκρουση έχει ενταθεί με την εμπλοκή διαφόρων παρατάξεων:
Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS): Αυτή η ομάδα, η οποία αποσχίστηκε από την Αλ Κάιντα το 2016, έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στην επίθεση κατά του καθεστώτος Άσαντ. Η HTS έχει χαρακτηριστεί ξένη τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ από το 2018.
Διοικητής του HTS είναι ο Abu Muhammad al-Jolani, ο οποίος έχει επικηρυχθεί με 10 εκατ. δολάρια από τις ΗΠΑ. Νωρίτερα ήταν επικεφαλής του Μετώπου Νούσρα (Αλ Κάιντα στη Συρία). Μετά τη διάσπαση του HTS από την Αλ Κάιντα, ισχυρίζεται ότι έχει αποστασιοποιηθεί από την Αλ Κάιντα.
Συριακός Εθνικός Στρατός (SNA): Χρηματοδοτούμενος από την Τουρκία, αυτή η ομάδα-ομπρέλα Σύριων ανταρτών ασχολείται κυρίως με τη μάχη με τις κουρδικές δυνάμεις στο βόρειο Χαλέπι. Η σημαία τους με τρεις λωρίδες (πράσινη, άσπρη, μαύρη) και τρία αστέρια (κόκκινα) και την βλέπουμε στην Αθήνα και άλλες πόλεις της Ελλάδας από Σύρους “πρόσφυγες”.
Σχεδόν όλες οι μονάδες SNA εμπλέκονται στη μάχη κατά των Κούρδων βόρεια του Χαλεπίου, εκτός από 3 μονάδες που αποτελούν μέρος της επίθεσης υπό την ηγεσία του HTS κατά του Άσαντ:
–Μεραρχία Σουλεϊμάν Σαχ
–Μεραρχία Χάμζα
–ΑλΤζαμπά αλ Σαμίγια (Μέτωπο του Λεβάντε)
Πιθανά αποτελέσματα της πτώσης της κυβέρνησης Άσαντ
Είναι αδύνατον να προβλέψουμε εάν η κυβέρνηση του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ θα πέσει. Αλλά αν ναι, θα μπορούσαν να υπάρχουν επιπτώσεις για τη Συρία και κράτη που έχουν συμφέροντα στην περιοχή.
Μια Συρία υπό την ηγεσία του HTS μπορεί να επιβάλει μια λιγότερη αυστηρή ερμηνεία του νόμου της Σαρία, που θα μοιάζει με ένα κράτος “light Ταλιμπάν”. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένες διώξεις εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων, προκαλώντας μαζικά κύματα προσφύγων.
Σύριοι Χριστιανοί, Κούρδοι και άλλες μειονότητες ενδέχεται να καταφύγουν στον Λίβανο, την Ευρώπη ή τις ΗΠΑ λόγω των φόβων αντιποίνων από το HTS και τις συμμαχικές ομάδες.
Το σεχταριστικό μίσος είναι υψηλό στη Συρία. Ειδικά οι πληθυσμοί των Αλαουιτών και των Σιιτών ενδέχεται να διατρέχουν τον κίνδυνο σοβαρών επιθέσεων εκδίκησης από το HTS και άλλες ομάδες της αντιπολίτευσης.
Το ίδιο ισχύει και για άτομα που συνδέονται με θεσμούς του Άσαντ: πολιτικούς, δημοσιογράφους, στρατιώτες, αστυνομικούς, δημόσιους υπαλλήλους κ.λπ. Πολλοί θα φοβούνται τις επιθέσεις εκδίκησης από το HTS και τους συμμάχους και θα προσπαθήσουν να δραπετεύσουν, είτε από τον Λίβανο είτε από την Ιορδανία. Άλλοι μπορεί να μείνουν και να ελπίζουν για το καλύτερο.
Το τι θα γίνει με τους Κούρδους στη Συρία είναι επίσης πολύ ασαφές αυτή τη στιγμή. Οι περιοχές που ελέγχονται από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) των Κούρδων στα βορειοανατολικά, όπου υπάρχουν επίσης αμερικανικά χερσαία στρατεύματα, ενδέχεται να είναι σε θέση να επιβιώσουν λόγω της προστασίας των ΗΠΑ.
Γεωπολιτικές επιπτώσεις για τις γειτονικές χώρες
Η πιθανή πτώση της κυβέρνησης του Άσαντ θα έχει τεράστιες επιπτώσεις στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και στις χώρες που έχουν συμφέροντα στην περιοχή.
Τουρκία: Μια αλλαγή καθεστώτος θα μπορούσε να επιτρέψει στην Τουρκία να επεκτείνει την επιρροή της στη Συρία μέσω των πληρεξουσίων της (HTS και SNA) και ενδεχομένως να επαναπατρίσει εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες που ζουν στην Τουρκία. Το AKP θα ανέβει στις εκλογές.
Απομάκρυνση από τη Συρία του αντιπάλου της Τουρκίας, της Ρωσίας. Ο Ερντογάν κερδίζει, ο Πούτιν χάνει.
Αποδυνάμωση των κουρδικών δυνάμεων στη Συρία.
Ρωσία: Η πτώση του Άσαντ θα μείωνε την επιρροή της Ρωσίας στη Συρία και θα έθετε σε κίνδυνο τη ναυτική της βάση στο Ταρτούς, σηματοδοτώντας μια σημαντική γεωπολιτική οπισθοδρόμηση.
Η ναυτική βάση του Ταρτούς, ιδρύθηκε το 1971 κατά την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης.
Ισραήλ: Μια Συρία που ελέγχεται από το HTS θα διακόψει τις ιρανικές διαδρομές ανεφοδιασμού προς τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, παρουσιάζοντας στρατηγική νίκη για το Ισραήλ αλλά και οδηγώντας σε μακροπρόθεσμη αστάθεια.
Καθώς οι τζιχαντιστικές ομάδες ξεφεύγουν παραδοσιακά εκτός ελέγχου, το Ισραήλ θα περιμένει από τη σύμμαχο της Δύσης και του ΝΑΤΟ, Τουρκία να επιβληθεί στο HTS.
Η περιφερειακή ανταγωνίστρια Τουρκία θα επεκτείνει τη δύναμή της ενώ το Ιράν βιώνει ένα ντροπιαστικό τέλος της πολιτικής και στρατιωτικής του παρουσίας στη Συρία και τον Λίβανο με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση των σιιτικών συμφερόντων στη Συρία, τον Λίβανο, ακόμη και το Ιράκ.
Ιράν: Η απώλεια του Άσαντ θα σήμαινε ότι το Ιράν θα χάσει έναν κρίσιμο σύμμαχο και δεν θα μπορεί πλέον να εξοπλίζει την αντιπρόσωπο του, Χεζμπολάχ στον Λίβανο καθώς η διαδρομή από το Ιράν προς τον Λίβανο θα είναι κλειστή.
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής: Οι ΗΠΑ μετά την πτώση του Άσαντ θα επωφελούνταν με την ενδεχόμενη απομάκρυνση της Ρωσίας από την περιοχή.