Η Ευρώπη απέφυγε τα χειρότερα ενεργειακά σενάρια φέτος τον χειμώνα, αλλά ο κίνδυνος παραμένει για τον επόμενο χειμώνα 2023-2024.
Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας μείωσε την παροχή φυσικού αερίου στην ΕΕ και δημιούργησε κινδύνους για μελλοντικό εφοδιασμό.
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία, πριν από ένα χρόνο, η Ευρώπη ανησυχούσε. Όχι μόνο λόγω της ρωσικής στρατιωτικής απειλής, αλλά λόγω του τι σήμαινε για την ενεργειακή της ασφάλεια. Η Ρωσία, ο κύριος προμηθευτής φυσικού αερίου και ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς πετρελαίου, είχε πάψει να είναι αξιόπιστος εταίρος και η πιθανότητα διακοπών στην ηλεκτροδότηση καθώς η αδυναμία θέρμανσης, άρχισε να γίνεται πραγματικότητα σε μεγάλο μέρος της ηπείρου.
Υπενθυμίζεται, ότι ο Πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, η “μαριονέτα” του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, έκοβε ξύλα για να τα στείλει στους Ευρωπαίους ώστε να μπορέσουν να ζεσταθούν.
Ένας ήπιος χειμώνας το 2022-2023
Ωστόσο, όταν ο φετινός χειμώνας τελειώσει και επισήμως, καμία από τις χειρότερες προβλέψεις δεν έγινε πραγματικότητα. Ο ήπιος χειμώνας, τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, η μειωμένη ζήτηση φυσικού αερίου για θέρμανση και η διαφοροποίηση σε άλλες πηγές καυσίμων επέτρεψαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση να σωθεί από/σε μια από τις χειρότερες κρίσεις της.
Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, “η ποσότητα φυσικού αερίου που παραδόθηκε από τη Ρωσία στην ΕΕ έπεσε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα στα τέλη του 2022, φτάνοντας περίπου το 20% των προπολεμικών επιπέδων.” [1]
Προς το παρόν, τα αποθέματα φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκονται αυτή την εβδομάδα (22 Φεβρουαρίου 2023) στο 63,74% της διαθέσιμης χωρητικότητας, με αποθηκευμένες 714,12 TWh, σύμφωνα με τα στοιχεία απογραφής που συγκέντρωσε η Gas Infrastructure Europe [2], η ένωση που ομαδοποιεί εταιρείες υποδομής εταιρείας φυσικού αερίου στην γηραιά ήπειρο.
Χωρίς να υπολογίζουμε στα άφθονα και φθηνά ρωσικά καύσιμα για να γεμίσουν αυτές οι αποθήκες, τι μπορεί να συμβεί όταν επανέλθει το κρύο τον χειμώνα 2023-2024;
Λιγότερο ρωσικό αέριο, περισσότερο LNG
Για να ξεφύγει από την εξάρτηση από το ρωσικό αέριο, το οποίο φτάνει μέσω αγωγών, η Ευρώπη έχει στραφεί στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG – liquefied natural gas) όπως ποτέ άλλοτε, που μεταφέρεται σε υγρή μορφή σε δεξαμενόπλοια και επαναεριοποιείται στα ευρωπαϊκά λιμάνια. Αν και αυτό το καύσιμο, το οποίο προέρχεται κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Περσικό Κόλπο, επέτρεψε στην ΕΕ να “βγάλει” τον φετινό χειμώνα, έχει ένα μειονέκτημα. Η Ευρώπη πρέπει να ανταγωνιστεί για αυτό με τις υπόλοιπες παγκόσμιες αγορές , συμπεριλαμβανομένης της Ασίας, η οποία αναμένεται πολύ πιο ενεργή και διψασμένη για LNG τους επόμενους μήνες.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε πρόσφατη έκθεσή της [1], ήδη προειδοποιεί ότι η ανάκαμψη στις εισαγωγές LNG από το Πεκίνο “θα μπορούσε να περιορίσει την ικανότητα της ΕΕ να εγγυηθεί τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο κατά το 2023” και σημειώνει ότι αν και η Ευρώπη έχει μειώσει σημαντικά την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, έχει γίνει “πιο ευαίσθητη στις διακυμάνσεις της ζήτησης ενέργειας από τον υπόλοιπο κόσμο, ιδίως από την Κίνα.”
Η πρόκληση για τον χειμώνα 2023-2024
Η πρόκληση για την ΕΕ να εξασφαλίσει επαρκή εφοδιασμό φυσικού αερίου το χειμώνα 2023-2024, θα εξαρτηθεί πρωτίστως από την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία και τις αποφάσεις της Ρωσίας. Ακολούθως, η ζήτηση LNG από την Κίνα θα παίξει καθοριστικό ρόλο ενώ ταυτόχρονα οι καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν τότε, καθώς επίσης η ποσότητα φυσικού αερίου που θα παραμείνει στα αποθέματα, όταν τελειώσει ο χειμώνας του τρέχοντος έτους, θα δείξουν εάν η Ευρώπη θα αποφύγει μια πολύ βαθύτερη κρίση, από αυτήν που έχει ζήσει.
Έρευνα: ΑΜΥΝΑ
Πηγές:
[1] Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα https://www.ecb.europa.eu/pub/economic-bulletin/focus/2023/html/ecb.ebbox202301_01~6395aa7fc0.en.html
[2] Gas Infrastructure Europe – AGSI https://agsi.gie.eu/