Η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά στην ίδρυση επτά εργοστασίων τεχνητής νοημοσύνης (AI factories) με στόχο την ενίσχυση της καινοτομίας και της τεχνολογικής ανάπτυξης στην περιοχή.
Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που επιλέχθηκαν να φιλοξενήσουν ένα από αυτά τα εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο ονομάζεται Pharos.
Τα 7 Εργοστάσια Τεχνητής Νοημοσύνης της ΕΕ
Τα εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ, AI) θα αναπτυχθούν σε στρατηγικά σημεία στην Ευρώπη, υποστηριζόμενα από κοινοτική χρηματοδότηση ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Τα επτά Εργοστάσια Τεχνητής Νοημοσύνης είναι:
- Ισπανία: BSC AIF στο Κέντρο Υπερυπολογιστών της Βαρκελώνης (Βαρκελώνη)
- Ιταλία: IT4LIA στο CINECA – Bologna Tecnopolo (Μπολόνια)
- Φινλανδία: LUMI AIF στο CSC (Kajaani)
- Λουξεμβούργο: Meluxina-AI στο LuxProvide (Bissen)
- Σουηδία: MIMER στο Πανεπιστήμιο του Linköping (Linköping)
- Γερμανία: HammerHAI στο Πανεπιστήμιο της Στουτγάρδης (Στουτγάρδη)
- Ελλάδα: Φάρος (Pharos) στο Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ, GRNET) (Λαύριο, Αθήνα)
Τα εργοστάσια ΤΝ θα λειτουργήσουν ως κόμβοι έρευνας και ανάπτυξης, προωθώντας την εκπαίδευση προηγμένων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης και την ανάπτυξη λύσεων AI για διάφορους τομείς, όπως η υγεία, η βιωσιμότητα και ο πολιτισμός.
Στα επτά εργοστάσια AI συμμετέχουν 15 κράτη μέλη και δύο συμμετέχοντα κράτη σστην Ευρωπαϊκή Κοινή Επιχείρηση Υπολογιστών Υψηλής Απόδοσης (EuroHPC). Η Πορτογαλία, η Ρουμανία και η Τουρκία έχουν ενταχθεί στο BSC AIF (Ισπανία). Η Αυστρία και η Σλοβενία έχουν προσχωρήσει στο ITA4LIA (Ιταλία) και η Τσεχία, η Δανία, η Εσθονία, η Νορβηγία και η Πολωνία έχουν ενταχθεί στο LUMI AIF (Φινλανδία).
Φινλανδία, Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Σουηδία θα αναπτύξουν ολοκαίνουργιους υπερυπολογιστές. Το Εργοστάσιο AI στην Ισπανία θα προκύψει από την αναβάθμιση του υπάρχοντος συστήματος EuroHPC, MareNostrum 5. Στην Ελλάδα, θα ιδρυθεί και θα λειτουργήσει ένα Εργοστάσιο AI, που θα σχετίζεται με τον υπερυπολογιστή DAEDALUS, έναν υπερυπολογιστή EuroHPC που αναπτύσσεται επί του παρόντος στην Ελλάδα.
Τα εργοστάσια ΤΝ στην Ισπανία και τη Φινλανδία θα διαθέτουν επίσης μια πειραματική πλατφόρμα, η οποία θα παρέχει μια υποδομή αιχμής για την ανάπτυξη και τη δοκιμή καινοτόμων μοντέλων και εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης και την προώθηση της συνεργασίας σε όλη την Ευρώπη.
Αυτά τα εργοστάσια ΤΝ θα αναπτυχθούν το 2025-2026 και θα υπερδιπλασιάσουν την υπολογιστική ικανότητα του EuroHPC, καλύπτοντας συγκεκριμένες ανάγκες και ενισχύοντας τις ευρωπαϊκές δυνατότητες στην τεχνητή νοημοσύνη.
Το Ελληνικό Εργοστάσιο Τεχνητής Νοημοσύνης Pharos
Το εργοστάσιο ΤΝ Pharos θα λειτουργήσει ως κεντρικός κόμβος για την τεχνητή νοημοσύνη στην Ελλάδα. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι το εργοστάσιο αυτό αποτελεί στρατηγική δέσμευση της χώρας στην καινοτομία και την τεχνολογική ηγεσία.
Ο κύριος στόχος του Pharos είναι να υποστηρίξει την ανάπτυξη και υιοθέτηση τεχνολογιών AI σε τομείς όπως:
- Υγεία: Ανάπτυξη λύσεων για τη βελτίωση των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης.
- Περιβάλλον: Προώθηση βιώσιμων πρακτικών μέσω της τεχνητής νοημοσύνης.
- Πολιτισμός και Γλώσσα: Διατήρηση και προώθηση της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού μέσω ψηφιακών εφαρμογών.
Το Pharos θα συνδεθεί με τον υπερυπολογιστή ΔΑΙΔΑΛΟ (Daedalus), προσφέροντας ισχυρούς υπολογιστικούς πόρους για την εκπαίδευση μοντέλων AI.
Το ελληνικό Εργοστάσιο Τεχνητής Νοημοσύνης θα συνδέεται με όλες τις σχετικές ευρωπαϊκές δράσεις δημιουργίας οικοσυστημάτων καινοτομίας, όπως είναι οι Κόμβοι Ψηφιακής Καινοτομίας (Digital Innovation Hubs), τα Κέντρα Ικανοτήτων (Competence Centers), οι Συνεργασίες Ψηφιακών Υποδομών (Digital Infrastructure Consortia) και οι Χώροι Δεδομένων (Data Spaces).
Η Ελλάδα θα αποκτήσει έτσι ένα οικοσύστημα βέλτιστων και καινοτόμων πρακτικών, το οποίο:
- Θα ενισχύει την ανταγωνιστικότητα, παρέχοντας προηγμένους υπολογιστικούς πόρους, πρόσβαση σε μεγάλα δεδομένα, και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό
- Θα υποστηρίζει την ανάπτυξη προϊόντων ΤΝ υψηλής αξιοπιστίας και εναρμονισμένα με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς TN (AI Act)
- Θα προωθεί την καινοτομία στους τομείς έξυπνης εξειδίκευσης, όπως για παράδειγμα τη βιωσιμότητα με την ανάλυση δορυφορικών δεδομένων για τη διαχείριση φυσικών πόρων και την καταπολέμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής
- Θα επενδύει στο ανθρώπινο κεφάλαιο, μέσα από προγράμματα κατάρτισης, αναβάθμισης δεξιοτήτων και προσέλκυσης ταλέντων στον τομέα της ΤΝ
- Θα διασφαλίζει την καινοτομία, μέσω διασύνδεσης με άλλες συναφείς πρωτοβουλίες, όπως τα European Digital Innovation Hubs (EDIHs), τα Data Spaces, τα Εθνικά Κέντρα Ικανοτήτων (NCCs), καθώς και καίρια έργα όπως το DeployAI, το ALT-EDIC4EU, το LLMs4EU μεταξύ άλλων,
- Θα συμβάλλει στη δημιουργία ενός διασυνοριακού οικοσυστήματος καινοτομίας μέσω ΤΝ με πολλαπλασιαστικά οφέλη για όλες τις χώρες της Ε.Ε.
Το εργοστάσιο ΤΝ Pharos θα υλοποιηθεί από την εθνική κοινοπραξία με επικεφαλής το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ Α.Ε., GRNET), φορέα του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και εταίρους το:
–Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος (ΕΚΕΦΕ-Δ)
–Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
–Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά και το Υπερταμείο/Growthfund
–Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο, σε άμεση συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού (Strategic Foresight) της Κυβέρνησης.
Επιπλέον, θα συμμετέχουν οι φορείς:
–Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ)
–Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (AΠΘ)
–Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)
–Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ)
–Πανεπιστήμιο Πειραιώς (ΠΑΠΕΙ)
–Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) και η ΗΔΙΚΑ ΑΕ, φορείς του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Η δημιουργία αυτού του εργοστασίου δεν είναι μόνο μια εθνική επιτυχία αλλά και μια σημαντική κίνηση για την ενίσχυση της θέσης της Ελλάδας στον παγκόσμιο χάρτη της τεχνητής νοημοσύνης. Η Ελλάδα φιλοδοξεί να γίνει κόμβος έρευνας και γνώσης για την ευρύτερη περιοχή, προσελκύοντας ερευνητές και επιχειρήσεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.