Γεγονότα που συνέβησαν σαν σήμερα 23 Σεπτεμβρίου. Ιστορικά Γεγονότα από το Ιστορικό Επετειολόγιο και την Στρατιωτική Ιστορία.
Το 1821 δυνάμεις τουρκοαιγυπτιακών στρατευμάτων του Οθωμανικού Στόλου, υπό τον Ισμαήλ Μπέη Γιβραλτάρ και Καρά Αλή αντίστοιχα, καταλαμβάνουν και πυρπολούν το Γαλαξίδι σε αντίποινα για την ήττα τους στη Σάμο και την Καλαμάτα. Το Γαλαξίδι αποτέλεσε ναυτικό κέντρο στη διάρκεια της Επανάστασης.
Το 1821 μετά από τρίμηνη πολιορκία, οι ελληνικές δυνάμεις υπό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, απελευθερώνουν την Τριπολιτσά . Το γεγονός ήταν πολύ σημαντικό για τις επιχειρήσεις του Αγώνα στην ξηρά, με θετικά αποτελέσματα για τους Έλληνες. Οι απώλειες των Τούρκων έφτασαν τους 10.000 νεκρούς και 8.000 αιχμαλώτους και των Ελλήνων τους 300 νεκρούς.
Το 1821 μετά την ανατίναξη της Μονής Σέκου από τον Γεώργιο Ολύμπιο, οι εναπομείναντες 160 Έλληνες, υπό τον Φαρμάκη, συνθηκολογούν με τον Σελήχ Πασά, ο οποίος παρασπονδεί και τους φονεύει όλους.
Το 1918 η XIII Μεραρχία ανακαταλαμβάνει με το 3ο Σύνταγμα Πεζικού το Ροδολίβο Δράμας και με το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων την Καβάλα. Τα δύο Συντάγματα, εξαιτίας της άρνησης των Βουλγάρων να εκκενώσουν τις περιοχές αυτές, αναγκάζονται να πάρουν θέσεις μάχης. Η αποφασιστική στάση των ελληνικών δυνάμεων εξαναγκάζει τους Βουλγάρους να αποσυρθούν.
Το 1948 ξεκινάει η επιχείρηση ΚΟΥΛΑ από τμήματα της VIII Μεραρχίας στην παραμεθόριο περιοχή βορειοανατολικά των Παπάδων Δράμας. Η επιχείρηση έληξε στις 29 Σεπτεμβρίου με βαριές απώλειες για τον “Δημοκρατικό Στρατό”.
Έκθεση Γ' ΣΣ/Α1 για την Επιχείρηση ΚΟΥΛΑ (Αριθ. Α.Π. 26573/26-9-48) 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ (α) Κατόπιν διαταγής του ΓΕΣ το ΣΣ διέταξε την VII Μεραρχίαν όπως προπαρασκευάση, εντός του 1ου πενθημέρου του μηνός Σεπτεμβρίου, επιθετικήν ενέργειαν κατά των Βορ. ΠΑΠΑΔΩΝ συμμοριακών Συγκροτημάτων. β) Η δύναμις των συμμοριτών εις την περιοχήν ταύτην ανήρχετο εις 1900 περίπου εξ ων 500 περίπου ανήκον εις μη μαχίμους σχηματισμούς. γ) Η επιχείρησις δε κατέστη δυνατόν να εκδηλωθή εντός της υπό του ΣΣ καθωρισθείσης προθεσμίας, λόγω εκτάκτων τακτικών αναγκών παρουσιασθεισών εις την ζώνην του ΣΣ, αναγκασθέντος του Σώματος όπως διαθέση μέρος των διά τας επιχειρήσεις ταύτας προοριζομένων δυνάμεων εις ετέρας περιοχάς, (ΠΑΓΓΑΙΟΝ-ΤΣΑΛ ΝΤΑΓ-ΚΑΪΜΑΚ ΤΣΑΛΑΝ). 2. ΔΙΑΤΕΘΕΙΣΑΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ (α) Υπό της VII Μεραρχίας -551 Τ. Πεζικού (μείον Λόχος) -552 Τ. Πεζικού (μείον Λόχος) -Λόχος Χωρ/κων άνευ θητείας Φωστερίδου -Λόχος 554 Τάγματος Πεζικού -Διλοχία 559 Τάγματος Πεζικού -2-3 Λόχοι Εθνοφρουράς -2 Ουλαμοί Πεδ. Πυροβολικού -1 Ουλαμός Τεθωρακισμένων -3 Διμοιρίαι Πολ/λων -2 Διμοιρίαι Μηχανικού (β) Συμπληρωματικά Μέσα Υπό του ΣΣ -557 Τ.Πεζικού (μείον Λόχος) -Πυρ/χία Μέσου Πυρ/κού (2 Πυρ/λα) -Πυρ/χία Ορειβ. Πυρ/κού (3 Πυρ/λα) 3. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΝΑΡΞΕΩΣ Κατωρθώση η εκδήλωσις της ενεργείας ταύτης ν’ άρξηται την 23ην Σ/βρίου. 4. ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΣ Από 23-26 Σ/βρίου. (α) Αρχικώς η γραμμή Μεγ. ΤΣΕΡΝΑΚΙ – ΜΠΟΥΖΑΛΑ -ΤΡΕΖΕΝΙΤΣΑ. Υπό της αριστεράς Φάλαγγος κινουμένης εν τη κατευθύνσει ΠΑΠΑΔΕΣ-ΜΙΚΡΟΜΗΛΙΑ-ΨΥΧΡΟΝ, ως αντικειμενικός σκοπός ετέθη η αγγίστρωσις και απασχόλησις των εις την περιοχήν ταύτην συμμοριακών δυνάμεων. Η κατάληψις του αντικειμενικού τούτου σκοπού επετεύχθη την δευτέραν ημέραν της επιχειρήσεως (24 Σ/βρίου) λόγω ισχυράς αντιδράσεως των συμμοριτών, πλήρως οργανωμένης τοποθεσίας και πολλών ναρκοπεδίων. (β) Μετά την κατάληψιν του α’ αντικειμενικού σκοπού διετάχθη υπό του Δ/του του ΣΣ η συνέχισης της επιθετικής ενεργείας προς κατάληψιν β’ αντικειμενικού σκοπού. -Ούτος καθωρίσθη: -Πυραμίς ΚΟΥΤΡΑ-ύψωμα 1640 – υψ. 1647 – ΠΟΥΛΙΟΒΟΝ. Την 25ην Σ/βρίου τα τμήματα προωθήθησαν και κατέβαλον κατόπιν αγώνος τα Υψώματα 1554 και Πυραμίς ΚΟΥΤΡΑ. Κατά τας εσπερινάς ώρας εξαπελύθη σφοδροτάτη αντεπίθεσις κατά των ημετέρων τμημάτων των κατεχόντων το ύψωμα 1554. Αύτη συνετρίβη υπό των τμημάτων μας τη υποστηρίξει του φιλίου Πυροβολικού και της Αεροπορίας. 26ην Σ/βρίου Συνέχισις ενεργείας και κατάληψις των υψ. 1647, 1640 και ΠΟΥΛΙΟΒΟΝ. Τα τμήματα προωθήθησαν Βορείως των ανωτέρω υψωμάτων. Οι συμμορίται κατανεμηθέντες κατά μικράς ομάδας διαφεύγουσιν προς το Βουλγαρικόν έδαφος. 5. Η ενέργεια θα συνεχισθή προς υψ. ΚΑΙΤΣΑΛ-ΒΡΑΧΟΤΟΠΟΣ. 6. ΣΥΝΟΛΙΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑΙ (α) Ημετέρων – Αξ/κοί Ν. 3 εξ ων 2 εκ ναρκών. – Οπλίται Ν. 8 εξ ων 5 εκ ναρκών. – Αξ/κοί Τρ. 1 εκ νάρκης – Οπλίται Τ. 55 εξ ων 41 εκ ναρκών (β) Συμμοριτών ι. Νεκροί εξηκριβωμένοι 67 Συλληφθέντες – παραδοθέντες 10 Κατά καταθέσεις παραδοθέντων και συλληφθέντων οι τραυματισθέντες συμμορίται υπερβαίνουσιν τους 100. ιι. Επενεχθείσαι φθοραί. Ανευρεθείσαι κατεστράφησαν νάρκαι οχημάτων 159, νάρκαι προσωπικού 154. Κατεστράφησαν οργανωμένα πολ/λεία 47, μη καταστραφέντα εισέτι 58. ιιι. Ανευρέθη άφθονον υλικόν παγιδεύσεως και ανατινάξεων. – Αποθήκη Πυρ/κών περιέχουσα: – 6700 φυσίγγια Μπρέν – 450 φυσίγγια Στέν – 40 χειροβομβίδες – 400 οπλοβομβίδες – 400 φυσίγγια δυναμίτιδος – Ι κιβώτιον φυσιγγίων μυδραλίου – Σκαφευτικά εργαλεία πελέκεις – Ομοίως ανευρέθησαν: – Λίθιναι οικίαι – Ξύλιναι καλύβαι δι’ οικήματα Νοσοκομειακά – Οικήματα με πολυτελείς επιπλώσεις – Πίστα χορού – Τρία αρτοποιεία – Συνεργεία σαγματοποιού Εκ καταθέσεως η περιοχή του καταληφθέντος υψ.1640 ήτο η έδρα του Αρχηγείου Λασσάνη. Επίσης ενευρέθησαν ομαδικοί τάφοι νωποί και παλαιότεροι. Πλήρης εξερεύνησις της περιοχής δεν εγένετο λόγω της ταχείας προχωρήσεως των τμημάτων. 7. ΕΠΙΔΕΙΧΘΕΙΣΑ ΔΙΑΓΩΓΗ ΥΠΟ ΤΜΗΜΑΤΩΝ Άπαντα τα μετασχόντα εις επιχειρήσεις τμήματα επεδείξαντο ορμητικότητα, επιθετικότητα και αντοχήν αξιόλογον. Κ. Στεργίου Συντ/ρχης
Το 1956 γίνεται δολιοφθορά από άνδρες της ΕΟΚΑ στην αεροπορική βάση Ακρωτηρίου (βρετανικές βάσεις) κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας των αγγλογαλλικών επιθέσεων εναντίον του Σουέζ, με αποτέλεσμα να τεθούν εκτός ενεργείας οι δύο διάδρομοι προσγειώσεως για 25 ημέρες.