Ποια είναι η σωστή ορθογραφία; Θεοφάνεια ή Θεοφάνια;
Απαντάμε απλά, δίχως ιστορικές αναδρομές σε γιορτές της αρχαίας Ελλάδας και κανόνες της γλώσσας που κανένας και καμία δε θα θυμάται αύριο.
Η απάντηση εξαρτάται από ποιο είναι το άρθρο της λέξης. Το άρθρο είναι “τα” ή “η”;
Όταν γράφουμε τα Θεοφάνια, γράφεται με -ι-. Με -ει- είναι όταν γράφουμε η Θεοφάνεια.
Θεοφάνεια είναι η εμφάνιση του Θεού. Θεοφάνια είναι η γιορτή της Θεοφάνειας.
Για αυτούς και αυτές που θα θυμούνται αύριο, διαβάζουμε στο…
Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής: Θεοφάνια τα [θeofánia] O40: η γιορτή της βάφτισης του Χριστού, τα Φώτα [λογ. < ελνστ. η Θεοφάνεια (γιορτή της γέννησης και της βάφτισης του Χριστού, κατά το παλιότερο η Επιφάνεια) > μσν. τα Θεοφάνια (γιορτή της βάφτισης του Χριστού), με αλλαγή γένους και αριθμού αναλ. προς το η Χριστού γέννα > τα Χριστούγεννα (πρβ. αρχ. τα Θεοφάνια “γιορτή στους Δελφούς, όπου έδειχναν αγάλματα θεών’)]. Δηλαδή, το Λεξικό δέχεται τη λόγια γραφή Θεοφάνεια, αλλά στο θηλυκό: Η Θεοφάνεια (όπως αναλόγως και η Επιφάνεια).
Λεξικό Ετυμολογίας Μπαμπινιώτη: Διάφορες εορτές εκφέρονται σε πληθυντικό ουδετέρου, όπως συμβαίνει με τα Επιφάνια και τα Θεοφάνια (πβ. επίσης Ίσθμια, Πύθια, ακόμη και Χριστούγεννα). Επειδή οι λέξεις αυτές προέρχονται απευθείας από θέμα του ρ. φαίνομαι και όχι από το αντίστοιχο επίθ. (επιφανής), είναι ορθό να γράφονται με -ι- (Επιφάνια, Θεοφάνια), πράγμα που τις διαχωρίζει από τα παράγωγα τού επιθέτου (π.χ. επιφανής – η επιφάνεια).
Στην ΑΜΥΝΑ θα δείτε άρθρα στα οποία χρησιμοποιούμε το Θεοφάνεια αντί του Θεοφάνια. Αυτό το κάνουμε γιατί έτσι το ψάχνετε στη μηχανή αναζήτησης της Google.
Μάθετε τώρα, πού κάθεται ο κατηγορούμενος στο δικαστήριο, στο εδώλιο ή στο ειδώλιο;