Ποια είναι τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ΜΟΕ Ελλάδας Τουρκίας και πότε εμφανίστηκαν.
Τρία χρόνια μετά την κρίση Ιμίων (Ιανουάριος 1996) και λίγους μήνες μετά την απαγωγή του Αμπντουλάχ Οτσαλάν από την τουρκική Μυστική Υπηρεσία ΜΙΤ (Ιανουάριος 1999), συνέβησαν σεισμοί στην Τουρκία και την Ελλάδα με καταστροφικά αποτελέσματα.
Οι σεισμοί του 1999, “ταρακούνησαν” και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ξεκίνησε η λεγόμενη “διπλωματία των σεισμών“.
Η διπλωματία των σεισμών
Η Ειδική Μονάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών – ΕΜΑΚ του Πυροσβεστικού Σώματος μετέβη τον Αύγουστο του 1999 στην Τουρκία η οποία είχε “χτυπηθεί” από τα 7,6 Ρίχτερ, ενώ ταυτόχρονα συγκεντρώθηκε και αποστάλθηκε ανθρωπιστική βοήθεια. Λίγες εβδομάδες αργότερα, στις 7 Σεπτεμβρίου 1999, ο εγκέλαδος “χτύπησε” με 5,9 Ρίχτερ την Ελλάδα και προκάλεσε 143 θανάτους στην Αθήνα. Η Τουρκία ανταπέδωσε τη βοήθεια που είχε λάβει και έστειλε ομάδες διάσωσης.
Αργότερα, ο τότε Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Γιώργος Παπανδρέου, και ο Τούρκος ομόλογός του Ισμαήλ Τζεμ, αποφάσισαν να συμπεριληφθεί στην ατζέντα του διαλόγου Αθήνας και Άγκυρας το ζήτημα της ελληνοτουρκικής συνεργασίας για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών.
Το 1999, όπως αναφέρει το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας, συνεκτιμώντας τα χρονίζοντα προβλήματα και με αφορμή τους καταστροφικούς σεισμούς που έπληξαν τις δύο χώρες, δρομολογήθηκε η διαδικασία της ελληνο-τουρκικής προσέγγισης, η οποία στο διμερές επίπεδο κινήθηκε σε τρεις άξονες:
- Στην ανάπτυξη της διμερούς συνεργασίας στον τομέα της λεγόμενης «χαμηλής πολιτικής», δηλαδή εκεί όπου δεν υπάρχει αμφισβήτηση του status quo και των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων από την Άγκυρα (οικονομία και εμπόριο, τουρισμός, πολιτισμός, κοινωνία πολιτών κλπ.).
- Στη μείωση της έντασης, κυρίως της στρατιωτικής, με τη βελτίωση του ψυχολογικού κλίματος και των επαφών μεταξύ των Ενόπλων Δυνάμεων των δύο χωρών σε διάφορα επίπεδα, μέσω της σταδιακής υιοθέτησης Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (MOE).
- Στη διερεύνηση, μέσω Διερευνητικών Επαφών, των δυνατοτήτων για μια συμφωνημένη διευθέτηση του ζητήματος της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας/Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και, σε περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας, την παραπομπή του θέματος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Ποια είναι τα 29 ΜΟΕ Ελλάδας Τουρκίας
Τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης αποφασίστηκαν όπως προαναφέραμε το 1999 και από την σταδιακή υιοθέτηση ο κατάλογος αριθμεί σήμερα 29 ΜΟΕ.
Το 29 ΜΟΕ αφορούν τις Ένοπλες Δυνάμεις των δύο χωρών και είναι (σε παρένθεση το έτος που έγινε η συμφωνία):
- Στα πλαίσια της Exercise planning Conference NATO, να ανταλλάσσεται το Πρόγραμμα Εθνικών Ασκήσεων Μεγάλου – Μεσαίου μεγέθους. (2000)
- Εγκαθίδρυση απευθείας διαύλου επικοινωνίας μεταξύ των Υπουργών Αμύνης των δύο χωρών. (2001)
- Εγκαθίδρυση απευθείας διαύλου επικοινωνίας μεταξύ των Υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών. (2001)
- Διασύνδεση δύο στρατιωτικών Νοσοκομείων σε θέματα τηλεϊατρικής. (2001)
- Συνεργασία μεταξύ των Εθνικών Σχολών Αμύνης σε θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, όπως: Νατοϊκά θέματα, Στρατιωτικά Δόγματα, διατήρηση Ειρήνης, Φυσικές καταστροφές, περιβαντολλογικά θέματα. (2001)
- Ανταλλαγή προσωπικού για εκπαίδευση στα κέντρα εκπαίδευσης Partnership for Peace – PfP (Σύμπραξη για την Ειρήνη) του ΝΑΤΟ, των δύο χωρών. Έχει προταθεί τρεις έως πέντε Τούρκοι Αξιωματικοί να πηγαίνουν για εκπαίδευση στο κέντρο του ΚΙΛΚΙΣ και, ισοδύναμος αριθμός Ελλήνων στο κέντρο εκπαίδευσης στην Άγκυρα. (2002)
- Ανταλλαγή αξιωματικών από τα Γενικά Επιτελεία για την παρακολούθησε μιας μεγάλης κλίμακας στρατιωτικής άσκηση ετησίως κατά την Ημέρα Διακεκριμένων Επισκεπτών (DV-DAY). (2003)
- Συναντήσεις των Αρχηγών ΓΕΕΘΑ στα πλαίσια των συναντήσεων των αρμοδίων οργάνων των Διεθνών Οργανισμών (ΝΑΤΟ και ΕΕ), για ανταλλαγή απόψεων επί στρατιωτικών θεμάτων. (2003)
- Συνεργασία για αποφυγή μόλυνσης της περιοχής Έβρου/Μαρίτσας, με την καθιέρωση συστήματος διατηρήσιμης περιβαντολλογικής ανάπτυξης του ποταμού. (2003)
- Διοργάνωση αμοιβαίων επισκέψεων μεταξύ των Στρατιωτικών Σχολών των Ενόπλων Δυνάμεων των δύο χωρών. (2003)
- Επισκέψεις Αξιωματικών των Γενικών Επιτελείων των δύο χωρών, προκειμένου να ανταλλάσσουν απόψεις επί θεμάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος. (2003)
- Σχεδίαση αμοιβαίας επίσκεψης σε μια μεγάλη διεθνή έκθεση αμυντικού υλικού, που οργανώνεται είτε στην Ελλάδα, είτε στην Τουρκία. (2005)
- Διοργάνωση αγώνων ατομικών αθλημάτων (πχ ιστιοπλοΐα, κολύμβηση, τένις) μεταξύ των στρατιωτικών Σχολών(2005)
- Οργάνωση φιλικών αθλητικών εκδηλώσεων μεταξύ μικτών ομάδων, του Στρατού, Ναυτικού και Αεροπορίας, των δύο χωρών. (2005)
- Εγκατάσταση απευθείας τηλεφωνικής γραμμής (“κόκκινη γραμμή”) μεταξύ των αεροπορικών στρατηγείων Λάρισας και Εσκί Σεχίρ, για την αποφυγή κλιμάκωσης αεροπορικών επεισοδίων (π.χ. αναχαιτίσεις και υπερπτήσεις) με “ανεπιθύμητες” παρενέργειες. (2005)
- Μαθήματα ελληνικής και τουρκικής γλώσσας αντίστοιχα, σε στελέχη των ενόπλων Δυνάμεων, σε ετήσια βάση. (2005)
- Συνεργασία των στρατιωτικών, σε θέματα αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών των δύο χωρών και διοργάνωση κοινών ασκήσεων. (2006)
- Ανταλλαγή επισκέψεων και διεξαγωγή διαβουλεύσεων μεταξύ των δύο Αρχηγών Λιμενικού Σώματος π.χ. για τη λαθρομετανάστευση. (2006)
- Εγκατάσταση απευθείας τηλεφωνικής γραμμής μεταξύ των δύο Αρχηγών ΓΕΕΘΑ. (2006)
- Ανταλλαγή επισκέψεων σε επίπεδο Αρχηγών των τριών Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και σε άλλα ιεραρχικά επίπεδα της Στρατιωτικής Διοίκησης. (2007)
- Δημιουργία κοινής Διακλαδικής Επιχειρησιακής Μονάδας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, για συμμετοχή σε ειρηνευτικές επιχειρήσεις.(2007)
- Ίδρυση κοινής (ελληνοτουρκικής) Χερσαίας Μονάδας στο πλαίσιο της Δύναμης Ταχείας Αντίδρασης του ΝΑΤΟ (NRF). (2007)
- Σύσταση κοινής Διακλαδικής Ομάδας Δράσης για αντιμετώπιση καταστροφών και παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, με ευρεία επιχειρησιακή δυνατότητα.(2007)
- Ανταλλαγή επισκέψεων μεταξύ των Διοικητών των Μονάδων της Ελληνο-Τουρκικής μεθορίου της Θράκης.(2007)
- Κοινά εκπαιδευτικά προγράμματα (Ελλάδας και Τουρκίας) στο πλαίσιο της σύμπραξης για την ειρήνη (PfP του ΝΑΤΟ), στα οποία θα συμμετέχουν χώρες – μέλη της Σύμπραξης για την Ειρήνη. (2010)
- Διαλέξεις σε σπουδαστές των Ανωτάτων Στρατιωτικών Εκπαιδευτικών ιδρυμάτων όλων των κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων από τους αρχηγούς Επιτελείων, στο πλαίσιο της ανταλλαγής αμοιβαίων επισκέψεων. (2010)
- Διασύνδεση, σε επίπεδο επιτελών, μιας Ελληνικής Μεραρχίας/Ταξιαρχίας στο Τουρκικό Στρατηγείο Υψηλής Ετοιμότητας του ΝΑΤΟ (NRDC-TR) και μιας Τουρκικής Μεραρχίας/Ταξιαρχίας στο Ελληνικό Αναπτυσσόμενο Στρατηγείο του ΝΑΤΟ (NDC-GR), για εκπαιδευτικούς λόγους. (2010)
- Οργάνωση αμοιβαίων εθιμοτυπικών επισκέψεων μεταξύ των Σχολών Πολέμου στο πλαίσιο προγραμματισμένων ταξιδιών στο εξωτερικό. (2010)
- Διεξαγωγή κοινών επιστημονικών δραστηριοτήτων (ακαδημαϊκές μελέτες, σεμινάρια, συμπόσια και εκδόσεις άρθρων σε στρατιωτικά περιοδικά και επιθεωρήσεις των δύο χωρών) μεταξύ των Ανωτάτων Στρατιωτικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων, στο πλαίσιο των καθιερωμένων ανταλλαγών επισκέψεων μεταξύ των σπουδαστών, καθώς και μεταξύ των Σχολών Επιτελών(2010).
Όταν συναντούνται οι αντιπροσωπείες συνεννοούνται μεταξύ τους και μετά ενημερώνουν τους Υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας, ποια ΜΟΕ να εγκρίνουν ad referendum (με κάθε επιφύλαξη) ή να μην εγκρίνουν.
Τα ΜΟΕ Ελλάδας-Τουρκίας έχουν ελάχιστη έως μηδαμινή επίδραση στις διαπραγματεύσεις που διεξάγουν τα Υπουργεία Εξωτερικών.