Καθαρά Δευτέρα 2025: Πότε πέφτει, γιατί τρώμε λαγάνα και παραδόσεις που πρέπει να γνωρίζετε.
Η Καθαρά Δευτέρα είναι μια από τις πιο σημαντικές γιορτές στην ελληνική παράδοση, σηματοδοτώντας την αρχή της Σαρακοστής. Η λαγάνα, διατρέχει τους αιώνες και στους νεότερους χρόνους, και την τρώμε την Καθαρά Δευτέρα, την πρώτη ημέρα της νηστείας του Πάσχα, της Σαρακοστής.
Γιατί τρώμε λαγάνα την Καθαρά Δευτέρα;
Η λαγάνα είναι ένα παραδοσιακό ψωμί που καταναλώνεται αποκλειστικά την Καθαρά Δευτέρα.
Η προέλευσή της σχετίζεται με τη νηστεία που αρχίζει εκείνη την ημέρα, καθώς οι Χριστιανοί παύουν να τρώνε κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα. Η λαγάνα φτιάχνεται από αλεύρι, νερό, αλάτι και ελαιόλαδο, και συχνά περιέχει σουσάμι στην επιφάνειά της. Είναι ένα νηστίσιμο ψωμί που συμβολίζει την απλότητα και τη λιτότητα της περιόδου της Σαρακοστής.
Η λαγάνα ήταν γνωστή στην ελληνική αρχαιότητα και ενίοτε αναφερόταν και σαν “πόπανα”.
Έτσι, ο Αριστοφάνης αναφέρει “πόπανα πέττεται” (Αχαρνής, 871), ενώ ο Αθήναιος στο έργο του Δειπνοσοφισταί (Βιβλίο Γ’,74) γράφει ότι τη λαγάνα την αναφέρει ο Αριστοφάνης στις “Εκκλησιάζουσες” (ένα κείμενο που όμως δεν έχει διασωθεί): “λάγανον τούτο ελαφρόν τ᾽ εστί και άτροφον, και μάλλον αυτού έτι η επανθρακίς καλουμένη. μνημονεύει δε του μεν Αριστοφάνης εν Εκκλησιαζούσαις φάσκων λάγανα πέττεται”.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, στο διήγημά του “Ο Κακόμης”, γράφει: “Εστρώνετο επάνω εις τον σοφάν σταυροπόδι, σιμά στο “κεπένι” του φούρνου, έπαιρνε μισό ψωμί ή κατά προτίμησιν δύο λαγάνες, έτρωγεν όλον το γιουβέτσι, έπινε μισήν οκάν κρασί, και “το έπαιρνε δίπλα”…”.
Πότε είναι η Καθαρά Δευτέρα 2025
Η τρίτη εβδομάδα του Τριωδίου, που διαρκεί από την Κυριακή της Απόκρεω έως την Κυριακή της Τυροφάγου, λέγεται Τυρινή ή της Τυροφάγου, επειδή τρώμε γαλακτοκομικά προϊόντα. Η Δευτέρα, μετά την Κυριακή της Τυροφάγου, είναι η Καθαρά Δευτέρα και από αυτήν την ημέρα αρχίζει η νηστεία του Πάσχα.
Η Καθαρά Δευτέρα 2025 είναι στις 3 Μαρτίου.
Πότε είναι φέτος; Όλες οι γιορτές σε μία σελίδα! Δείτε τες εδώ
Έθιμα και παραδόσεις από την Καθαρά Δευτέρα
Ένα από τα πιο γνωστά έθιμα της Καθαράς Δευτέρας είναι το πέταγμα του χαρταετού. Οι οικογένειες συγκεντρώνονται σε πάρκα ή ανοιχτούς χώρους για να πετάξουν τους χαρταετούς τους, κάτι που συμβολίζει την ανάταση της ψυχής.
Οι άνθρωποι απολαμβάνουν σαρακοστιανά πιάτα όπως φασόλια, φακές, χόρτα, ελιές και χαλβά καθώς και την πατροπαράδοτη λαγάνα. Αυτά τα φαγητά είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και συμβάλλουν στο ξεκίνημα της νηστείας του Πάσχα.
Πότε είναι φέτος; Όλες οι γιορτές σε μία σελίδα! Δείτε τες εδώ