Ο Κανονισμός MiCA για τα κρυπτονομίσματα και όλα τα κρυπτοστοιχεία τέθηκε σε εφαρμογή.
Ο Κανονισμός MiCA (Markets in Crypto-Assets) της Ευρωπαϊκής Ένωσης τέθηκε σε ισχύ από τις 30 Δεκεμβρίου 2024, εισάγοντας ένα ενοποιημένο κανονιστικό πλαίσιο για τις αγορές κρυπτοστοιχείων (crypto-assets) στην ΕΕ.
Ο Κανονισμός έχει ως στόχο την προστασία των επενδυτών, τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την προώθηση της καινοτομίας στην αγορά κρυπτοστοιχείων.
Τι είναι τα κρυπτοστοιχεία;
Τα κρυπτοστοιχεία (crypto-assets) είναι ψηφιακές αναπαραστάσεις αξίας ή δικαιωμάτων που χρησιμοποιούν κρυπτογραφία για να εξασφαλίσουν τις συναλλαγές τους και να ελέγχουν τη δημιουργία νέων μονάδων.
Είναι αποκεντρωμένα, δηλαδή δεν ελέγχονται από κεντρική αρχή, και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πληρωμές, επενδύσεις ή ως μέσο ανταλλαγής αξίας.
Ποια είναι κρυπτοστοιχεία
Τα κρυπτοστοιχεία είναι ποικίλα και μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε διάφορους τύπους με βάση τις λειτουργίες και τα χαρακτηριστικά τους. Εδώ είναι μερικοί από τους κύριους τύπους κρυπτοστοιχείων:
- Κρυπτονομίσματα (Cryptocurrencies): Τα κρυπτονομίσματα είναι ψηφιακά νομίσματα που χρησιμοποιούνται ως μέσο ανταλλαγής. Είναι αποκεντρωμένα και προστατεύονται μέσω κρυπτογραφίας. Παραδείγματα: Bitcoin, Ethereum, Litecoin, Ripple.
- Κρυπτο-Σχετιζόμενα Κεφάλαια (Crypto-Related Funds): Επιτρέπουν στους επενδυτές να έχουν πρόσβαση σε κρυπτονομίσματα χωρίς να τα κατέχουν άμεσα. Τα Χρηματοοικονομικά Εργαλεία Κρυπτονομισμάτων (ETFs), ακολουθούν ένα ή περισσότερα ψηφιακά νομίσματα, παρόμοια με τα παραδοσιακά ETFs αλλά εστιασμένα σε κρυπτονομίσματα.
- Μάρκες (Tokens): Παρέχουν πρόσβαση σε συγκεκριμένα προϊόντα ή υπηρεσίες εντός ενός δικτύου. Εκδίδονται από τους παρόχους υπηρεσιών και μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο εντός του οικοσυστήματος τους. Στην κατηγορία υπάρχουν και τα Μη Εναλλάξιμα Κρυπτοπαραστατικά (Non-Fungible Tokens, NFTs): Μοναδικά ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία που αντιπροσωπεύουν την ιδιοκτησία συγκεκριμένων αντικειμένων, όπως τέχνη ή συλλεκτικά αντικείμενα. Δεν μπορούν να ανταλλαχθούν με ταυτόσημα περιουσιακά στοιχεία.
- Σταθερά νομίσματα (Stablecoins): Σχεδιασμένες για να διατηρούν μια σταθερή αξία, συνδεδεμένες με νομίσματα, εμπορεύματα ή άλλα κρυπτονομίσματα. “Ωστόσο, η αξία ενός stablecoin δεν είναι τίποτα άλλο παρά η υπόσχεση μιας ιδιωτικής εταιρείας”, τονίζει η Τράπεζα της Ελλάδας.
Τα Κρυπτοστοιχεία στον MiCA
Ο νέος Κανονισμός MiCA εφαρμόζεται στις παρακάτω 3 κατηγορίες κρυπτοστοιχείων:
- Κρυπτοστοιχεία που στοχεύουν στη σταθεροποίηση της αξίας τους με αναφορά σε ένα μόνο επίσημο νόμισμα (e-money tokens, μάρκες ηλεκτρονικού χρήματος).
- Κρυπτοστοιχεία που στοχεύουν στη σταθεροποίηση της αξίας τους σε σχέση με άλλη αξία ή δικαίωμα, ή συνδυασμό αυτών, μεταξύ των οποίων ένα ή περισσότερα επίσημα νομίσματα (Asset-Referenced Tokens, μάρκες με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία”).
- Κρυπτοστοιχεία εκτός των μαρκών με αναφορά με περιουσιακά στοιχεία και των μαρκών ηλεκτρονικού χρήματος.
Τι νέες ρυθμίσεις εισάγει ο Κανονισμός MiCA
Ο MiCA τέθηκε σε ισχύ στις 29 Ιουνίου 2023, αλλά οι κανόνες για τις μάρκες με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία και τις μάρκες ηλεκτρονικού χρήματος (e-money) εφαρμόστηκαν από τις 30 Ιουνίου 2024. Οι υπόλοιπες διατάξεις εφαρμόστηκαν από τις 30 Δεκεμβρίου 2024.
Οι πάροχοι υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων που λειτουργούν σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν μέχρι τις 1 Ιουλίου 2026, εκτός εάν η χώρα μέλος αποφασίσει διαφορετικά.
Ορισμένα από τα μέτρα που θεσπίζονται είναι:
Οι εκδότες μαρκών ηλεκτρονικού χρήματος θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι κάτοχοι αυτών των μαρκών μπορούν να ασκούν το δικαίωμα εξαργύρωσής τους ανά πάσα στιγμή και στην ονομαστική αξία του νομίσματος στο οποίο αναφέρονται οι εν λόγω μάρκες. Πρόκειται για ένα δικαίωμα που ισχύει ήδη για τους κατόχους ηλεκτρονικού χρήματος, όχι όμως για όλες τις περιπτώσεις μαρκών ηλεκτρονικού χρήματος οι οποίες είτε δεν παρέχουν τώρα τέτοιο δικαίωμα είτε θέτουν περιορισμούς όσον αφορά την περίοδο εξαργύρωσης.
Οι εκδότες κρυπτοστοιχείων υποχρεώνονται να ενημερώνουν τους δυνητικούς επενδυτές εκδίδοντας «λευκή βίβλο», δηλαδή ένα ειδικό έγγραφο που θα περιέχει γενικές πληροφορίες σχετικά με τον εκδότη και τη νομική μορφή του, τη δημόσια προσφορά κρυπτοστοιχείων ή την εισαγωγή τους προς διαπραγμάτευση, το σχέδιο που πρόκειται να υλοποιηθεί με το κεφάλαιο που έχει αντληθεί και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που συνδέονται με τα κρυπτοστοιχεία, την υποκείμενη τεχνολογία που χρησιμοποιείται για τα εν λόγω κρυπτοστοιχεία, και τους σχετικούς κινδύνους. Στόχος είναι η ενημέρωση με ξεκάθαρο τρόπο των επενδυτών σχετικά με τα χαρακτηριστικά, τις λειτουργίες και τους κινδύνους των κρυπτοστοιχείων που προτίθενται να αγοράσουν. Αν δεν εκδοθεί η «λευκή βίβλος» ή αν οι πληροφορίες που περιλαμβάνει είναι ασαφείς ή παραπλανητικές, η δημόσια προσφορά των κρυπτοστοιχείων θα απαγορεύεται.
Θεσπίζονται κανόνες αστικής ευθύνης στους προσφέροντες και τους επιδιώκοντες την εισαγωγή προς διαπραγμάτευση, και στα μέλη της διοίκησής τους, όσον αφορά τις πληροφορίες που δημοσιεύονται στη «λευκή βίβλο» των κρυπτοστοιχείων.
Για την αντιμετώπιση των κινδύνων για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα του ευρύτερου χρηματοοικονομικού συστήματος, οι εκδότες μαρκών με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία θα πρέπει να διαθέτουν ένα ελάχιστο επίπεδο ιδίων κεφαλαίων. Επίσης θα πρέπει να δημιουργούν και να διατηρούν αποθεματικό περιουσιακών στοιχείων, που αντιστοιχεί στους κινδύνους που συνδέονται με τα κρυπτοστοιχεία. Εάν οι εκδότες επιλέγουν να επενδύσουν μέρος του αποθεματικού αυτού, θα πρέπει να το επενδύουν σε ασφαλή, χαμηλού κινδύνου, και άμεσα ρευστοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία.
Για τη μείωση του κινδύνου να χρησιμοποιούνται ως «αποθετήρια αξίας» οι μάρκες με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία, απαγορεύεται η χορήγηση τόκου στους κατόχους τους που συνδέεται με τη χρονική διάρκεια κατοχής.
Όταν τα εκάστοτε κρυπτοστοιχεία συνιστούν σοβαρή πηγή κινδύνων για την ομαλή λειτουργία των συστημάτων πληρωμών, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, την άσκηση νομισματικής πολιτικής και τη νομισματική σταθερότητα, οι κεντρικές τράπεζες θα μπορούν να ζητούν από την αρμόδια εποπτική αρχή να ανακαλέσει την άδεια του εκδότη των εν λόγω στοιχείων.
Για να διασφαλιστεί η προστασία των επενδυτών, οι πάροχοι υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων που παρέχουν συμβουλές σχετικά με κρυπτοστοιχεία, θα πρέπει να αξιολογούν κατά πόσον τα κρυπτοστοιχεία είναι κατάλληλα για τους εκάστοτε επενδυτές, λαμβάνοντας υπόψη τις γνώσεις και την εμπειρία τους, τους στόχους και την οικονομική τους κατάσταση, και την ανοχή τους στο ρίσκο.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) σημειώνει ότι το επίπεδο προστασίας των επενδυτών παραμένει ασθενέστερο σε σχέση με τα παραδοσιακά επενδυτικά προϊόντα. Οι επενδυτές πρέπει να παραμένουν προσεκτικοί λόγω των έντονων διακυμάνσεων στις τιμές των κρυπτονομισμάτων.
Το πλήρες κείμενο του Κανονισμού MiCA έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη διεύθυνση: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/el/TXT/?uri=CELEX:32023R1114