Το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο, ένα ξενόφερτο έθιμο με ελληνικές ρίζες.
Οι παραδόσεις για τα Χριστούγεννα στην Ελλάδα, περιλαμβάνουν το στολισμένο καραβάκι και το χριστουγεννιάτικο δέντρο, με καθένα να έχει τη δική του ιστορία και συμβολισμό.
Στολισμένο Καραβάκι
Το έθιμο του στολισμένου καραβιού έχει τις ρίζες του στη ναυτική παράδοση της Ελλάδας, που συνδέεται άρρηκτα με τη θάλασσα και τους ναυτικούς.
Ιστορικά, τα παιδιά κατασκεύαζαν καραβάκια από ξύλο και χαρτί, εμπνευσμένα από τους αγαπημένους τους που ταξίδευαν στη θάλασσα.
Το καραβάκι συμβολίζει την αναμονή και την ελπίδα για την επιστροφή των ναυτικών στα σπίτια τους, καθώς και την αγάπη για τη θάλασσα.
Από τη Θάλασσα στη Γη: Το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο ως σύμβολο των Χριστουγέννων
Αν και το καραβάκι ήταν το παραδοσιακό έθιμο, η διάδοση του χριστουγεννιάτικου δέντρου από τον βασιλιά Όθωνα το 1833, όταν αυτό στολίστηκε για πρώτη φορά στα ανάκτορα του Ναυπλίου, άλλαξε την εικόνα των εορτών στην Ελλάδα.
Αν και αρχικά το έθιμο ήταν πιο διαδεδομένο στις αριστοκρατικές οικογένειες, γρήγορα επεκτάθηκε σε όλη τη χώρα, ιδιαίτερα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο συμβολίζει τη ζωή και την ευτυχία που φέρνει η γέννηση του Χριστού. Ο στολισμός του περιλαμβάνει κορδέλες, μπάλες και φωτάκια, ενώ η φάτνη που συχνά το συνοδεύει είναι ελληνικό έθιμο από την εποχή του Βυζαντίου.
Το χριστουγεννιάτικο δένδρο υιοθέτησε και ο Ελληνισμός εκτός Ελλάδας, όπως στον Πόντο. Στην παρακάτω φωτογραφία ένα στολισμένο Χριστουγεννιάτικο δένδρο στο Κολλέγιο Σαμψούντας το 1912.
Η Ιστορία πίσω από το το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο
Αξίζει να αναφερθεί πως στην αρχαία Ελλάδα είχε καθιερωθεί ο στολισμός κλαδιού ελιάς με διάφορους καρπούς και με λευκές και κόκκινες κορδέλες, προερχόμενος από το τάμα του Θησέα στον Απόλλωνα πως αν θα πετύχαινε τον στόχο του να σκοτώσει τον Μινώταυρο θα επέστρεφε μ’ ένα κλαδί ελιάς στολισμένο.
Κατά την ΣΤ’ Οικουμενική Σύνοδο όμως απαγορεύτηκαν οι ειδωλολατρικές γιορτές, με αποτέλεσμα οι χριστιανοί να αρχίσουν να χρησιμοποιούν χριστιανικούς στίχους, για να μην χαθεί το έθιμο, φτάνοντας ως τις μέρες μας με την μορφή των καλάντων.
Εφόσον λοιπόν στο θεοκρατικό Βυζάντιο απαγορεύτηκαν ο στολισμός της ελιάς, λόγω της σύνδεσης με ειδωλολατρικά έθιμα, οι Έλληνες που μετακινήθηκαν σε ευρωπαϊκές χώρες μετέδωσαν το έθιμο στους Βόρειους λαούς, οι οποίοι ελλείψει ελαιοδένδρων χρησιμοποίησαν τα έλατα, που είχαν σε αφθονία.
Έπειτα από αιώνες στην εποχή του Όθωνα ξαναγύρισε στην Ελλάδα, ως ξενόφερτο χριστουγεννιάτικο έθιμο.
Στολισμένο Καραβάκι ή Χριστουγεννιάτικο Δέντρο;
Η επιλογή μεταξύ καραβιού και δέντρου είναι καθαρά προσωπική και εξαρτάται από την παράδοση της κάθε οικογένειας ή περιοχής.
Κάποιοι και κάποιες προτιμούν το καραβάκι λόγω των ναυτικών τους ριζών, ενώ άλλοι επιλέγουν το δέντρο ως μέρος της ευρύτερης χριστιανικής παράδοσης.
Το σημαντικότερο είναι το πνεύμα των Χριστουγέννων που συνδέεται με την αγάπη και την αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων.