Αναβάθμιση του Αζερμπαϊτζάν, Τουρκίας και Ελλάδας στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
Η απόφαση του Κιέβου να διακόψει τη ροή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω των αγωγών που διασχίζουν το ουκρανικό έδαφος έχει σημαντικές γεωπολιτικές επιπτώσεις, ενισχύοντας τη θέση του Αζερμπαϊτζάν ως στρατηγικού προμηθευτή φυσικού αερίου για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).
Η Ουκρανία αναμένεται να χάσει περίπου 800 εκατομμύρια δολάρια ετησίως από τέλη διαμετακόμισης, ενώ η ρωσική Gazprom θα υποστεί ζημία σχεδόν 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων λόγω της απώλειας των πωλήσεων φυσικού αερίου.
Με την αποχώρηση του ρωσικού αερίου από τις ευρωπαϊκές αγορές, το Αζερμπαϊτζάν αναβαθμίζεται ως βασικός προμηθευτής, καλύπτοντας μέρος της ενεργειακής ζήτησης της ΕΕ.
Αυτή η εξέλιξη είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για την Ελλάδα, καθώς το αζερικό αέριο μεταφέρεται στην ευρωπαϊκή αγορά μέσω του αγωγού ΤΑΡ (Trans Adriatic Pipeline, Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου). Η εξέλιξη ειναι σημαντική επίσης, για την Τουρκία την οποία διατρέχει ο αγωγός TANAP (Trans Anatolian Natural Gas Pipeline).
Το Αζερμπαϊτζάν διατηρεί μια ισχυρή στρατηγική συμμαχία με την Τουρκία, η οποία έχει αναδειχθεί σε καθοριστικό παράγοντα για την πολιτική και στρατιωτική του θέση στην περιοχή του Καυκάσου. Αυτή η συμμαχία έχει ενισχυθεί ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, όπου η Τουρκία έχει προσφέρει σημαντική υποστήριξη στο Αζερμπαϊτζάν.
“Ένα έθνος, δύο κράτη”: Η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν προωθούν την ιδέα ότι ανήκουν σε έναν κοινό πολιτισμικό και γλωσσικό χώρο, με την Τουρκία να θεωρεί τους Αζέρους “αδελφό έθνος”.
Αν αύριο-μεθαύριο αποφασίσει η Τουρκία να διακόψει τη ροή αζέρικου φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, τί θα γίνει;
Η διαδρομή του φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη
Ο Αγωγός Νότιου Καυκάσου (South Caucasus Pipeline, SCP) μεταφέρει φυσικό αέριο από το κοίτασμα Shah Deniz, το οποίο βρίσκεται στη θαλάσσια περιοχή του Αζερμπαϊτζάν, προς την Τουρκία μέσω Γεωργίας. Ο αγωγός SCP έχει μήκος 692 χιλιόμετρα, με 443 χιλιόμετρα να διατρέχουν το Αζερμπαϊτζάν και 248 χιλιόμετρα τη Γεωργία. Ο αγωγός SCP συνδέεται με τον αγωγό TANAP στα σύνορα Γεωργίας-Τουρκίας.
Ο αγωγός TANAP εκτείνεται 1.811 χιλιόμετρα σε όλη την Τουρκία και έχει αρχική χωρητικότητα περίπου 16 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, με σχέδια για αύξηση αυτής της χωρητικότητας στο μέλλον. Στο δυτικό τέρμα του, στους Κήπους στον Έβρο, ο TANAP συνδέεται απευθείας με τον αγωγό TAP.
Ο αγωγός TAP έχει μήκος περίπου 877 χιλιόμετρα, εκ των οποίων 772 χιλιόμετρα είναι χερσαία και 105 χιλιόμετρα υποθαλάσσια. Διασχίζει τη βόρεια Ελλάδα, την Αλβανία και την Αδριατική Θάλασσα, προτού εξέλθει στη στεριά στη νότια Ιταλία για να συνδεθεί με το ιταλικό δίκτυο φυσικού αερίου.