Η Αγία Βαρβάρα, προστάτιδα των πυροβολητών και του Πυροβολικού, γιορτάζει στις 4 Δεκεμβρίου.
Ο βίος της Αγίας Βαρβάρας
Η Αγία Βαρβάρα έζησε κατά την Καθολική παράδοση στη Νικομήδεια Μικράς Ασίας και κατά την Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία έζησε περί το τέλος του 3ου και αρχές του 4ου μ. Χ. αιώνα, στην Ηλιούπολη της Κοίλης Συρίας.
Η Αγία Βαρβάρα ήταν μοναχοκόρη του Διόσκουρου και υπήρξε μια πανέμορφη κοπέλα. Ο Διόσκορος ήταν διοικητής της Ηλιούπολης, με μεγάλη πολιτική εξουσία και φανατικός ιερέας της ειδωλολατρίας. Για να μην την βλέπει ο κόσμος, ο πατέρας της έφτιαξε έναν πύργο, ώστε η κόρη του να ζει μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα. Στην χριστιανική πίστη κατήχησε την Βαρβάρα μία ευσεβής χριστιανή γυναίκα.
Το γεγονός της εισόδου της Βαρβάρας στο Χριστιανισμό, δεν έμεινε για πολύ καιρό μυστικό. Ο Διόσκορος έμαθε ότι η κόρη του είναι χριστιανή και εκνευρισμένος διέταξε τον αυστηρό περιορισμό της. Αλλά η Βαρβάρα κατόρθωσε και δραπέτευσε. Ο πατέρας της τότε εξαπέλυσε άγριο κυνηγητό μέσα στις σπηλιές και τα δάση, όπου κρυβόταν η κόρη του. Τελικά, κατόρθωσε και την συνέλαβε.
Αφού μάταια προσπάθησε να την πείσει να εγκαταλείψει τον Χριστιανισμό, ο σκληρός και πωρωμένος ειδωλολάτρης πατέρας, παρέδωσε την κόρη του στον ηγεμόνα Μαρκιανό. Αυτός, αφού στην αρχή δεν κατόρθωσε με δελεαστικούς τρόπους να μεταβάλει την πίστη της, διέταξε και την μαστίγωσαν ανελέητα. Κατόπιν την φυλάκισε, αλλά στη φυλακή της ο Θεός θεράπευσε τις πληγές της και ενίσχυσε το θάρρος της.
Τότε ο ηγεμόνας θέλησε να τη διαπομπεύσει δημόσια γυμνή. Αλλά ενώ έβγαζαν τα ρούχα της, άλλα ωραιότερα εμφανίζονταν στο σώμα της. Ο ηγεμόνας βλέποντας το θαύμα, διέταξε να αποκεφαλιστεί. Χωρίς καθυστέρηση, ο ίδιος ο πατέρας της, ανέλαβε και την αποκεφάλισε.
Εδώ, κατά την παράδοση, λέγεται ότι μόλις άρχισε να κατεβαίνει από το όρος της σφαγής μετά το φόνο της κόρης του, ο Διόσκορος τιμωρήθηκε παραδειγματικά από τη Θεία Δίκη με κεραυνό που έπεσε εξ ουρανού κατακαίοντάς τον. Λέγεται μάλιστα, ότι η λάμψη του κεραυνού εκείνου, έφθασε μέχρι το μέγαρο του Μαρκιανού.
Το τιμωρό κεραυνό του Διόσκουρου, συμβολίζουν τα πυρά του Πυροβολικού, που έχει ως προστάτιδα του την Αγία Μεγαλομάρτυρα Βαρβάρα.
Αγία Βαρβάρα η Προστάτιδα του Πυροβολικού
Η πρώτη γραπτή αναφορά για τον εορτασμό της Αγίας Βαρβάρας ως προστάτιδος του Πυροβολικού βρίσκεται σε βασιλικό διάταγμα που υπεγράφη την 21η Ιανουαρίου 1953. Σ’ αυτό, ενώ για όλα τα όπλα του Στρατού Ξηράς ως προστάτης Άγιος αναγνωρίζεται ο Άγιος Γεώργιος, «διά το στρατιωτικόν και πολιτικόν προσωπικόν, το υπηρετούν εις μονάδας Πυροβολικού» αναγνωρίζεται η Αγία Βαρβάρα, που τιμάται κάθε χρόνο την 4η Δεκεμβρίου.
Ο διαχωρισμός αυτός δεν υπήρξε τυχαίος. Συνέβη προφανώς γιατί ήδη στη συνείδηση των υπηρετούντων τον Ελληνικό Στρατό προϋπάρχει έντονα η ταύτιση της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας με το Όπλο του Πυροβολικού.
Οι λόγοι καθιέρωσης της τιμής της Αγίας Βαρβάρας ως προστάτιδος του Πυροβολικού, ενδέχεται να είναι κυρίως δύο:
Πρώτον, η αμεσότητα της ικανοποίησης της παρακλήσεώς της από το Θεό, κατ’ αναλογία της αμέσου ανταποκρίσεως του Πυροβολικού στις αιτήσεις πυρών των τμημάτων ελιγμού. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το συναξαριστή, την πρώτη φορά ζητά να περιβάλλει το γυμνό μαρτυρικό της σώμα που περιφέρεται από τους βασανιστές της στους δρόμους της Ηλιούπολης για να μην ντροπιάζεται και ο Θεός το περιβάλλει με λαμπρό ένδυμα. Την δεύτερη φορά ζητά από τον Θεό, ενώ βρίσκεται ήδη στο δρόμο του μαρτυρικού της θανάτου, να της δοθεί η ευλογία να θεραπεύει τις λοιμικές ασθένειες όταν επικαλούνται το όνομά της, πράγμα στο οποίο απάντησε θετικά ο Θεός.
Δεύτερον, ίσως και το πιο χαρακτηριστικό, πάνω στο οποίο και στηρίζεται η επιλογή της ως προστάτιδος του Πυροβολικού, είναι το γεγονός ότι ο Θεός τιμώρησε τον πατέρα της για τον άδικο αποκεφαλισμό της, καθώς με κεραυνό εξ ουρανού τον κατέκαψε ολοσχερώς. Ο κεραυνός αυτός παραλληλίζεται με το βλήμα του πυροβολικού που σαν τιμωρία πέφτει επάνω στον εχθρό από τον ουρανό.
Η Αγία Βαρβάρα δεν αποτελεί μόνο προστάτιδα του Ελληνικού Πυροβολικού. Είναι αποδεκτή και από την Καθολική Εκκλησία και αποτελεί προστάτιδα όλων των πυροβολητών των χριστιανικών εθνών. Ο τρόπος με τον οποίο τιμωρήθηκε ο πατέρας της από τη Θεία Δίκη, με τον τρομερό εκείνο κεραυνό, την ανέδειξε αρχικά ως προστάτιδα των ανθρώπων έναντι του κινδύνου από τους κεραυνούς. Ως προστάτιδα των πυροβολητών καθιερώθηκε σχεδόν από τα πρώτα χρόνια εμφάνισης του πυροβολικού στα πεδία των μαχών της Ευρώπης, (15ος αιώνας).
Στην Ελλάδα, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, η καθιέρωση της Αγίας Βαρβάρας ως προστάτιδας του Πυροβολικού έγινε επίσημα το 1953. Υπάρχουν όμως μαρτυρίες ότι η Αγία Βαρβάρα θεωρείτο ήδη προστάτιδα των πυροβολητών, από την εποχή του Καποδίστρια. Αυτό ίσως οφείλεται στην έλευση Γάλλων Αξιωματικών για την αρχική οργάνωση του στρατού της νεαρής τότε Ελλάδος, οι οποίοι τιμούσαν από αιώνες στην πατρίδα τους την Αγία Βαρβάρα ως προστάτιδα του Πυροβολικού.
Η Αγία Βαρβάρα σώζοι το Πυροβολικόν
Το Ελληνικό και το Κυπριακό Πυροβολικό έχουν τοποθετήσει το εικόνισμα της Αγίας Βαρβάρας στα ασπίδια των πυροβόλων τους και οι πυροβολητές ζητώντας από την Αγία την προστασία της αντλούν από το εικόνισμα αυτό δύναμη στους Αγώνες του Έθνους για Ελευθερία.
Σε όλα τα στρατόπεδα του Πυροβολικού κατά την ημέρα της εορτής της Αγίας Βαρβάρας, μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας τελείται επίσημη δοξολογία, παρουσία των στρατιωτικών και θρησκευτικών αρχών. Στην τιμή της Αγίας ενσωμάτωσε ο Στρατός και τα λαϊκά θρησκευτικά έθιμα τα οποία ενέταξε στην ημέρα του εορτασμού, όπως τους λουκουμάδες, στο συσσίτιο της ημέρας που διανέμονται όχι μόνο στους στρατιώτες, αλλά και στους επισκέπτες του στρατοπέδου.