Πώς επηρεάζει η στάση της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ηγέτες των “27” συμφώνησαν ομόφωνα στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, υιοθετώντας μέτρα για την αύξηση των αμυντικών δαπανών και τη μείωση της εξάρτησης από τρίτες χώρες.
Ωστόσο, προέκυψε διαφωνία όσον αφορά την υποστήριξη προς την Ουκρανία και τη διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου. Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, άσκησε βέτο στα συμπεράσματα της ΕΕ σχετικά με την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία. Νωρίτερα, ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίκο απείλησε επίσης με βέτο για το φυσικό αέριο.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι, ο οποίος συμμετείχε στη Σύνοδο Κορυφής, απέκλεισε το ενδεχόμενο συνέχισης διαμετακόμισης φυσικού αερίου, λέγοντας ότι οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι “η Μόσχα δεν είναι αξιόπιστος προμηθευτής ενέργειας”. Ωστόσο, η αντίσταση της Σλοβακίας και της Ουγγαρίας ανάγκασαν τους Ευρωπαίους ηγέτες να προτείνουν την επανέναρξη της προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου ως μέρος μιας συμβιβαστικής συμφωνίας με στόχο να αποτραπεί η Σλοβακία από το να ασκήσει βέτο στη βοήθεια προς την Ουκρανία.
Οι προϋποθέσεις για ειρήνη στην Ουκρανία
Το κείμενο για την Ουκρανία που υποστηρίχθηκε από 26 αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων, αναφέρει:
“Ενόψει της νέας δυναμικής για τις διαπραγματεύσεις που αναμένεται να οδηγήσουν σε μια τέτοια συνολική, δίκαιη και διαρκή ειρήνη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει τη σημασία των ακόλουθων αρχών:
α) δεν μπορούν να γίνουν διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία·
β) δεν μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις που επηρεάζουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια χωρίς τη συμμετοχή της Ευρώπης. Η ασφάλεια της Ουκρανίας, της Ευρώπης, της διατλαντικής και της παγκόσμιας ασφάλειας είναι αλληλένδετες.
γ) οποιαδήποτε εκεχειρία ή κατάπαυση του πυρός μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο ως μέρος της διαδικασίας που οδηγεί σε μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία.
δ) οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία πρέπει να συνοδεύεται από ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία που συμβάλλουν στην αποτροπή μελλοντικής ρωσικής επιθετικότητας.
ε) η ειρήνη πρέπει να σέβεται την ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.”
Αναφορικά με τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας: “η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να παρέχει στην Ουκρανία τακτική και προβλέψιμη οικονομική στήριξη. Το 2025, θα παράσχει στην Ουκρανία 30,6 δισεκατομμύρια ευρώ, με εκταμιεύσεις από το πρόγραμμα Διευκόλυνση της Ουκρανίας που αναμένεται να φθάσουν τα 12,5 δισεκατομμύρια ευρώ, και 18,1 δισεκατομμύρια ευρώ στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του G7 ERA από τα κέρδη που προέρχονται από ακινητοποιημένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.”
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να λάβει ταχέως όλα τα απαραίτητα μέτρα για τον προεφοδιασμό της χρηματοδότησης στο πλαίσιο των ανωτέρω μέσων. Προτρέπει επίσης την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν όλες τις επιλογές στο πλαίσιο της Διευκόλυνσης για την Ουκρανία για να αυξήσουν τη χρηματοδοτική στήριξη στην Ουκρανία.
Με αφορμή το παρολίγον βέτο της Σλοβακίας, το κείμενο με τα συμπεράσματα για την Ουκρανία αναφέρει: “το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή, τη Σλοβακία και την Ουκρανία να εντείνουν τις προσπάθειες για την εξεύρεση εφαρμόσιμων λύσεων στο ζήτημα της διαμετακόμισης φυσικού αερίου, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις ανησυχίες που εκφράζει η Σλοβακία.”
Η Σύνοδος Κορυφής κατέδειξε την ανάγκη για μια πιο συνεκτική εξωτερική πολιτική εντός της ΕΕ, αλλά και τις προκλήσεις που δημιουργούν οι διαφορετικές προσεγγίσεις των κρατών-μελών. Το επόμενο διάστημα αναμένεται κρίσιμο, καθώς η Ένωση θα πρέπει να ισορροπήσει μεταξύ της ενότητας στην άμυνα και των αποκλίσεων στο ουκρανικό ζήτημα.