Η χρηματοδότηση για τις οργανώσεις που ασχολούνται με τον έλεγχο γεγονότων (fact-checking), η οποία προερχόταν κυρίως από τη Meta, θα μειωθεί δραστικά, επηρεάζοντας τη βιωσιμότητά τους ενώ αναμένεται να έχει ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση πολλών fact checkers από τις θέσεις τους.
Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ ανακοίνωσε ότι το fact-checking θα αντικατασταθεί από ένα σύστημα που θα βασίζεται στις σημειώσεις κοινότητας (community notes), το οποίο επιτρέπει στους χρήστες να αναφέρουν και να αξιολογούν το περιεχόμενο. Σημειώσεις Κοινότητας ή Σημειώματα Κοινότητας έχει το X (πρώην Twitter).
Πως λειτουργούν οι Σημειώσεις Κοινότητας στο X
Στις Σημειώσεις Κοινότητας του X, συνεργάτες (“ελεγκτές”) είναι χρήστες που έχουν εγγραφεί στη σχετική υπηρεσία.
Οι χρήστες του X μπορούν να αιτηθούν σημείωση κοινότητας για μια ανάρτηση εάν πιστεύουν ότι αυτή είναι δυνητικά παραπλανητική. Στη συνέχεια, τα σημειώματα αξιολογούνται ως προς τη χρησιμότητά τους από άλλους συνεργάτες. Έπειτα, αναλαμβάνουν δράση οι συνεργάτες και στο κάτω μέρος της ανάρτησης θα υπάρχει λεζάντα και τα σχετικά links προς τις πηγές με περισσότερες πληροφορίες.
Εάν μια σημείωση έχει αξιολογηθεί ως χρήσιμη από άλλους συνεισφέροντες, θα εμφανίζεται στην ανάρτηση. Το Χ δεν γράφει, βαθμολογεί ή μετριάζει σημειώματα, εκτός αν παραβιάζουν τους Κανόνες του.
Η χρηματοδότηση των fact checkers
Οι Εταιρίες που ασχολούνται με τον έλεγχο των γεγονότων απασχολούν προσωπικό και χρηματοδοτούνται από:
- τη Meta για το Facebook, το Instagram και το WhatsApp
- το Διεθνές Δίκτυο Ελέγχου Γεγονότων (IFCN: International Fact-Checking Network)
- το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προτύπων Ελέγχου Γεγονότων (EFCSN: European Fact-Checking Standards Network)
- την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω διαφόρων προγραμμάτων/έργων (πχ AI4TRUST, Horizon Europe) και
- άλλους φορείς
Η χρηματοδότηση από την Meta ήταν η μεγαλύτερη από όλες. Η Meta δημιούργησε το 2016 το μεγαλύτερο, από οποιασδήποτε άλλη πλατφόρμα, παγκόσμιο δίκτυο ελέγχου δεδομένων και έχει συνεισφέρει περισσότερα από 100 εκατομμύρια δολάρια σε προγράμματα.
Το fact-checking στην Ελλάδα
Η Meta χρηματοδοτούσε στην Ελλάδα, τα Ellinika Hoaxes και το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP: Agence France-Presse) που έχει ειδική σελίδα για το “ελληνικό Fact Check“.
Πιστοποιημένα μέλη της EFCSN που έχουν έδρα στην Ελλάδα είναι, την ημέρα που γράφονται αυτές οι γραμμές (8/1/2025):
- Ellinika Hoaxes https://www.ellinikahoaxes.gr/
- Greece Fact Check https://www.factchecker.gr
- FactReview https://factreview.gr
Συνολικά, η απόφαση της Meta όχι μόνο επηρεάζει τους fact checkers αλλά και την αξιοπιστία των πληροφοριών που διακινούνται στις πλατφόρμες της.
Ο εθελοντισμός και το χόμπυ είναι καλά, αλλά το χρήμα τα κάνει καλύτερα.