Ο τόνος σε κονσέρβα είναι μια δημοφιλής διατροφική επιλογή, αλλά έχει προκαλέσει ανησυχία λόγω των επιπέδων υδραργύρου που μπορεί να περιέχει.
Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την περιεκτικότητα υδράργυρου σε κονσέρβες τόνου στην ευρωπαϊκή αγορά.
Διάφορες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) έχουν προειδοποιήσει για γενικευμένη μόλυνση λόγω των ανιχνεύσεων αυξημένων επιπέδων υδραργύρου σε κονσέρβες τόνου που πωλούνται στην ευρωπαϊκή αγορά.
Πως καταλήγει ο υδράργυρος στα ψάρια
Ο ΠΟΥ έχει κατατάξει τον υδράργυρο μεταξύ των δέκα πιο ανησυχητικών ουσιών για τη δημόσια υγεία, καθώς είναι τοξικός για το νευρικό σύστημα και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές νευρολογικές και συμπεριφορικές διαταραχές.
Ο υδράργυρος συσσωρεύεται στους ωκεανούς από ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η καύση ορυκτών καυσίμων. Ο υδράργυρος στη θάλασσα μετατρέπεται σε μεθυλυδράργυρο και απορροφάται από μικρούς θαλάσσιους οργανισμούς και ανεβαίνει στην τροφική αλυσίδα, συσσωρευόμενος σε μεγάλα και μακρόβια ψάρια, όπως ο τόνος, ο καρχαρίας και ο ξιφίας.
Η κατανάλωση ψαριών, οστρακοειδών και θαλάσσιων θηλαστικών είναι η μοναδική πιο σημαντική πηγή έκθεσης του ανθρώπου στον μεθυλυδράργυρο για τα άτομα σε όλο τον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 75% της συνολικής έκθεσης σε μεθυλυδράργυρο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).
Η έρευνα ΜΚΟ για τον υδράργυρο σε τόνο
Μια πρόσφατη έρευνα από την γαλλική ΜΚΟ Bloom διαπίστωσε ότι περισσότερες από μία στις δύο κονσέρβες που δοκιμάστηκαν (57%) – από τις 148 τυχαία επιλεγμένες κονσέρβες τόνου από πέντε ευρωπαϊκές χώρες (Αγγλία, Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία και Ισπανία) – υπερέβησαν το αυστηρότερο μέγιστο όριο υδραργύρου που ορίζεται για τα ψάρια στην Ευρωπαϊκή Ένωση (0,3 mg/kg).
Σε μία κονσέρβα τόνου που αγοράστηκε σε ένα κατάστημα του Παρισιού ανιχνεύθηκε το επίπεδο ρεκόρ των 3,9 mg/kg, δηλαδή 13 φορές υψηλότερο όριο.
Τί λέει η FDA για τον υδράργυρο και τα ψάρια
Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ, σύμφωνα με τις οδηγίες για την κατανάλωση ψαριών, συστήνει κατανάλωση σε εγκύους γυναίκες, θηλάζουσες μητέρες και παιδιά (1-12 ετών) όχι περισσότερες από τρεις μερίδες (ή 12 ουγγιές= 340 γρμ.) την εβδομάδα κονσερβοποιημένου “ελαφρύ” τόνου. Ο FDA δεν κάνει αναφορά σε υδράργυρο.
Οι έγκυες γυναίκες είναι ευάλωτες στην έκθεση σε μεθυλυδράργυρο και η υψηλή συγκέντρωση υδραργύρου στο αίμα σε έγκυες γυναίκες μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμη βλάβη στα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων των αναπτυξιακών διαταραχών, επηρεάζοντας τα εγκεφαλικά νεύρα των εμβρύων, αν και μικρή ποσότητα και χαμηλή συγκέντρωση υδραργύρου δεν προκαλούν οποιαδήποτε συμπτώματα στις μητέρες.
Τί λέει ο ΕΦΕΤ για την κονσέρβα τόνου
Ο Εθνικός Φορέας Δημόσιας Υγείας (ΕΦΕΤ) στην επίσημη ιστοσελίδα του δεν έχει αναρτήσει καμία ανακοίνωση για τον τόνο σε κονσέρβα.
Σύμφωνα με τα ελληνικά ΜΜΕ, ο ΕΦΕΤ ανακοίνωσε ότι “διενεργεί διαχρονικούς ελέγχους για τα επίπεδα βαρέων μετάλλων (υδράργυρος, μόλυβδος, κάδμιο) σε αλιεύματα ελληνικής προέλευσης, ευρωπαϊκής προέλευσης και τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένων και αλιευμάτων σε κονσέρβες“.
Κατά το 2024 διενήργησε έλεγχο σε 40 δείγματα [νωπά ή κατεψυγμένα αλιεύματα (ιχθυρά, πχ γαλέος, τόνος, ξιφίας και κεφαλόποδα] και όλα κρίθηκαν ως συμμορφούμενα.
Είναι ασφαλές να φάτε τόνο;
Εάν ο προβληματισμός είναι ο υδράργυρος και εάν είναι ασφαλές να φάτε τόνο, φρέσκο ή σε κονσέρβα, πρέπει να δώσετε προσοχή στο είδος του τόνου.
Ο μεγαλόφθαλμος τόνος έχει τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις υδραργύρου. Ακολουθούν ο κιτρινόπτερος τόνος και ο λευκός ή μακρυπτέρυγος τόνος. Το μικρότερο σε μέγεθος είδος τόνου, Skipjack είναι η ασφαλέστερη επιλογή καθώς έχει τη μικρότερη συγκέντρωση υδραργύρου.
Προσοχή πρέπει να επιδείξετε στον φθηνότερο τόνο σε κονσέρβα ο οποίος ενδέχεται να είναι συνδυασμός ποικιλιών τόνων, γι’ αυτό ψωνίστε προσεκτικά και διαβάζετε πάντα τις ετικέτες.